آسیب های مفصل شانه/ شانه یخ زده
شانه یخ زده (frozen shoulder) از آسیب های شایع ناحیه شانه می باشد که با درجات مختلف درد و محدودیت حرکتی مفصل گلنوهومرال (شانه) مشخص می شود. در بسیاری از موارد خودبخود بهبود یافته اما در بعضی بیماران ممکن است علائم تا چندین سال باقی بمانند یا هیچوقت کامل از بین نروند.
تنوع بسیار بالایی در بالین وجود دارد و ممکن است دوره بیماری از چنین پیشرفت مرحله به مرحله ای پیروی نکند.
▪ درد و سفتی مشخصات اصلی این بیماری هستند؛ شروع درد تدریجی است و طی چند ماه اتفاق می افتد. درد شبانه (دردی که شب بیمار را از خواب بیدار کند) علامت رایجی است. این درد میتواند در یک ناحیه مشخص و به صورت عمقی باشد یا منتشر باشد و به ناحیه خارج و جلوی بازو بزند.
دامنه حرکتی در هر دو حالت فعال (خود بیمار حرکت دهد) و غیرفعال (شخصی دیگر دست بیمار را حرکت دهد) کاهش می یابد؛ بیشترین حرکتی که محدود می شود چرخش خارجی شانه است.
▪ تست های آزمایشگاهی؟ معمولا نرمال بوده و برای تشخیص خود بیماری کاربرد چندانی ندارد اما می تواند در شناسایی علل زمینه ای، مثل دیابت یا بیماری تیروئید موثر باشد.
▪ رادیوگرافی ساده (X-ray)؟ ارزش تشخیصی بالایی ندارد و بیشتر برای رد بیماری های دیگر می تواند کمک کننده باشد.
شانه یخ زده می تواند اولیه یا ثانویه باشد؛ حالت اولیه به صورت ایدیوپاتیک و بدون علت زمینه ای، با ضخیم، سفت و کوتاه شدن کپسول مفصل مشخص می شود، و حالت ثانویه به دنبال یک ضربه، جراحی قبلی شانه، بی حرکتی طولانی مدت، دیابت، بیماری تیروئید یا دیگر بیماری های ایمنی ایجاد می گردد.
در بررسی جزئی تر، شانه یخ زده را به ۳ یا ۴ مرحله تقسیم می کنند:
۱. مرحله دردناک که فرد درد متوسط با کاهش حرکت را تجربه خواهد کرد.
۲. مرحله یخ زدن، در این دوره فرد درد شدید و کاهش دامنه حرکت را گزارش می کند.
۳. مرحله منجمد، در این دوره ممکن است درد همچنان وجود داشته باشد اما مشخصه ی اصلی سفت شدن دائم مفصل و محدودیت حرکتی قابل توجه می باشد.
۴. مرحله ذوب شدن، بیمار درد حداقلی و بهبود تدریجی دامنه حرکتی را گزارش می کند.
گاها مرحله ۱ و ۲ را به عنوان یک مرحله در نظر می گیرند.
هدف درمان شانه یخ زده به دست آوردن عملکرد بیمار و کنترل علائم است.
انتخاب روش درمانی؟ می تواند بر اساس وضعیت هر بیمار، مرحله ی بیماری، ترجیحات پزشک معالج و بودجه شخص متفاوت باشد. معمولا درمان غیرتهاجمی، درمان انتخابی خواهد بود؛ دوره بهبود ۶ تا ۱۸ ماه ممکن است به طول انجامد.
(درمان های غیرتهاجمی مثل دارو های ضد درد، فیزیوتراپی، بلاک عصب سوپرااسکپولار یا تزریق داخل مفصلی)
▪ در مرحله یخ زدن اولیه، کشش ملایم با مدت کوتاه مناسب خواهد بود.
▪ در مرحله منجمد، انجام تمرینات تقویتی مثل چرخش خارجی ایزومتریک (ایجاد انقباض بدون حرکت) و کشش کپسول خلفی توصیه می گردد.
▪ در مرحله ذوب شدن، تمرینات کششی و تقویتی را می توان با شدت بیشتری انجام داد.
برای بیمارانی توصیه می شود که علی رغم دریافت درمان های غیرتهاجمی، علائمشان پایدار باقی مانده باشد. در درمان های جراحی اقداماتی مثل متحرک کردن مفصل تحت بیهوشی، آزادی سازی کپسول و چسبندگی ها به صورت آرتروسکوپی یا جراحی باز انجام می گیرد