سندرم تونل کارپال (CTS or carpal tunnel syndrome) یک بیماری عضلانی-اسکلتی در ناحیه مچ است که در اثر کشیدگی یا فعالیت های تکراری (مثل افرادی که با دست زیاد کار می کنند)، یا به دنبال ضربه و اساسا در اثر افزایش فشار بر عصب مدین در مسیر حرکتش در تونل کارپال ایجاد می شود.
مروری بر آناتومی ناحیه تونل کارپال فضاییست در قسمت #قدامی مچ دست که توسط استخوان های مچ در کف تونل و یک لیگامان عرضی به عنوان سقف این فضا، ساخته شده و حال از این تونل ساختار های بسیار مهمی مثل عصب مدین و تاندون بسیاری از عضلات خم کننده مچ و انگشتان می گذرند؛ در نتیجه هر گونه التهاب یا آسیبی که این فضا را درگیر کند، عناصر گذرنده از آن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد
چه افرادی بیشتر در معرض این آسیب هستند؟ ۴ الی ۵ درصد جمعیت جهان با این سندرم درگیر هستند و در این بین، آسیب پذیر ترین افراد گروه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال و خانم ها می باشند.
علائم آن چیست؟ تشخیص چگونه است؟
علائم این سندرم بین بیماران مختلف، متفاوت است چرا که ساختار بدنی افراد مشابه همدیگر نیست. علائم به صورت کلی با درد ناحیه دست، بی حسی و گزگز در مسیر عصب مدین (در انگشت شست، انگشتان اشاره، میانی و سطح پشتی انگشت حلقه) بروز پیدا می کند. این درد میتواند بر قدرت مشت کردن و عملکرد دست بیمار اثر منفی گذاشته و در دراز مدت باعث تحلیل عضلات شست گردد. بر اساس پیشرفت علائم، به طور جزئی تر میتوان این آسیب را به ۳ مرحله طبقه بندی نمود:
۱. در مرحله اول، بیمار به خاطر حالت کرختی و تورم (نه چندان زیاد) دست از خواب بیدار می شود؛ بیمار ممکن است درد زیادی را که به شانه هم منتقل می شود، همراه گزگز دست و انگشتان تجربه کند. در بیشتر موارد وقتی بیمار دست خود را تکان می دهد (shaking) درد کمی بهبود می یابد اما در ادامه ممکن است دست حالت سفتی پیدا کند.
۲. مرحله دوم پیشرفت سندرم با بروز علائم طی روز، خصوصا به دنبال فعالیت های تکراری و قرار گیری مچ دست در وضعیت به عقب برده شده، مشخص می شود. ممکن است بیمار هنگام گرفتن اجسام اصطلاحا حالت دست و پا چلفتی پیدا کرده و اجسام از دست او بی افتند.
۳. در مرحله آخر بیماری، تحلیل عضلات ناحیه شست را خواهیم داشت.
▪ رسیدن به تشخیص قطعی؟ارزیابی های پزشکی و تست های الکترومیوگرافی برای بررسی سلامت مسیر عصب، مورد نیاز است.
در جلسه ارزیابی ممکن است سوالاتی در مورد وضعیت درد، میزان تکرار و شدت علائم، زمان بروز علائم (شب یا طی روز) ، وضعیت و حرکاتی که باعث تشدید علائم می شوند، قسمتی از دست که علائم حسی را نشان می دهد و… پرسیده شود.
مثبت شدن تست Tinel’s sign (زدن ضربه رو تونل کارپال و تشدید علائم) و phalen (تشدید علائم با خم کردن مچ تا ۹۰ درجه) ما را به تشخیص قطعی تری در رابطه با این سندرم می رساند.
چرا و چگونه ایجاد می شود؟
علت اصلی ایی که باعث شروع پروسه بیماری می شود، چندان مشخص نیست و اصطلاحا بیماری ایدیوپاتیک است. اما عواملی وجود دارند که ریسک ایجاد این سندرم را افزایش می دهند، مثل چاقی، شغل فرد و حرکاتی که دست انجام می دهد، دیابت، بارداری، استعداد های ژنتیکی و…
پروسه درمان؟
طرح درمان متناسب با شدت بیماری خواهد بود. در مراحل خفیف تا متوسط، درمان های غیر تهاجمی مثل استفاده از اسپلینت، کورتیکواستروئید، فیزیوتراپی و تمرین درمانی می تواند موثر باشد. درمان فیزیوتراپی بر بهبود حرکت استخوان های مچ و عصب و کاهش فشار در ناحیه تمرکز دارد.
درمان جراحی؟
در موارد شدید بیماری، جراحی به منظور برداشتن فشار از ناحیه، از اقدامات احتمالی خواهد بود