آسیب های مفصل لگن و ران/ آرتروز مفصل ران
استئوآرتریت یا آرتروز یک بیماری مزمن تخریبی است که می تواند هر یک از مفاصل ساینوویال بدن را درگیر کند؛ در این بیماری به طور اولیه غضروف مفصلی و بافت های اطراف آن تحت تاثیر قرار می گیرند.
استئوآرتریت را می توان به دو گروه کلی اولیه و ثانویه تقسیم نمود:
▪ استئوآرتریت اولیه منشا ایدیوپاتیک داشته (یعنی علت شناخته شده ای برای بروز بیماری وجود ندارد) و معمولا در جمعیت مسن تر، چندین مفصل را درگیر می کند.
▪ استئوآرتریت ثانویه به دنبال یک اختلال مشخص که بر سطح مفصلی اثر گذاشته (مثل ضربه، عفونت، مشکلات متابولیک و هورمونی و…)، ایجاد می شود. این حالت معمولا یکی از مفاصل بدن را درگیر می کند.
مفصل ران یکی از بزرگترین مفاصل متحمل وزن در بدن بوده و معمولا تحت تاثیر بیماری آرتروز قرار می گیرد. آرتروز می تواند با از بین رفتن پیشرونده غضروف مفصلی، ایجاد کیست هایی زیر قسمت غضروفی مفصل، شکل گیری استئوفیت (برجستگی های استخوانی اضافی)، شل شدن رباط های اطراف مفصل، ضعف عضلانی و التهاب همراه باشد.
از نظر بالینی، کاهش میزان حرکت و مشکلات جسمی متعاقب آرتروز ممکن است به از بین رفتن استقلال فردی بیمار (در اموری مثل راه رفتن، بالا رفتن از پله ها، بلند شدن از حالت نشسته) و افزایش نیاز او به مراکز درمانی منجر شود.
▪ شایع ترین علامت آرتروز مفصل ران، درد اطراف همین مفصل (معمولا در ناحیه کشاله ران) می باشد؛ این درد ممکن است در ناحیه باسن و زانو نیز احساس گردد. اغلب پیشرفت درد به صورت تدریجیست اما در مواردی ممکن است شروع ناگهانی داشته باشد.
▪ درد و خشکی در صبح یا بعد از استراحت و نشستن طولانی از علائم شایع این بیماری است؛ حالت خشکی مفصل معمولا برای چند دقیقه احساس گردیده و راه رفتن یا خم کردن پا را را برای فرد سخت می نماید اما بعد از حدود نیم ساعت فروکش می کند.
▪ حالت قفل شدن یا گیر افتادگی مفصل و صداهای غژغژ مانند حین حرکت از دیگر علائم احتمالی این بیماریست.
* با پیشرفت بیماری، علائم دردناک با تکرار بالاتری ایجاد می شوند.
تشخیص و نیاز به عکس رادیوگرافی؟ آرتروز مفصل ران معمولا با علائم بالینی بیمار تشخیص داده می شود و تصویر برداری های رادیوگرافی برای تایید تشخیص و نظارت بر روند پیشرفت بیماری به کار برده می شوند.
فاکتور های بسیاری وجود دارند که ریسک پیشرفت بیماری آرتروز را بالا می برند: سن، جنسیت، ژنتیک، چاقی و فاکتور های مختص به هر مفصل از جمله این موارد هستند.
شغل فرد از دیگر عواملیست که بر پیشرفت آرتروز اثر می‌گذارد؛ شغل هایی که به کار های دستی سنگین احتیاج دارند یا ورزش هایی که در آن ضربات شدیدی به مفصل وارد می شود از جمله مواردی هستند که با آرتروز مفصل ران و دیگر مفاصل مرتبطند.
▪ آیا باید در فعالیت های خود تغییری ایجاد کنیم؟ باید تا حد امکان از انجام و تکرار یک سری از فعالیت ها و تمرینات مثل بی تحرکی یا فعالیت فیزیکی طولانی مدت، چرخش مفصل ران، خم کردن زیاد مفصل، سوار و پیاده شدن مکرر از ماشین، اجتناب نمود چراکه این فعالیت ها درد را تشدید می کنند.
* حرکات و فعالیت هایی که باعث شل شدن مفصل می شوند، معمولا علائم آرتروز را بهبود می بخشند.
▪ درمان های دارویی مثل داروی ضدالتهابی و ضد درد می تواند استفاده شود.
▪ معمولا توصیه برای رسیدن به وزن مناسب از اجزای اصلی کار است چرا که به ازای هر ۱۰ پوند افزایش وزن، حدود ۶۰ پوند فشار بر مفصل ران افزوده می شود.
▪ استفاده از کفی ها و کفش های مناسب، بریس جهت حمایت مفصل و وسایل کمکی مثل عصا، متناسب با نیاز و وضعیت بیمار، در کنترل علائم موثر است.
▪ برنامه تمرینی که فشار زیادی به مفصل وارد نکند و به طور مناسب باعث تقویت و کشش عضلات اطراف مفصل ران گردد، معمولا به کاهش علائم بیمار منجر می شود؛ انجام تمرینات در آب نیز برای این دسته از بیماران مفید بوده و به بهبود عملکرد آن ها کمک می کند.
▪ دستگاه های الکتروتراپی که اعصاب حسی سطح پوست را تحریک می کنند تحت عنوان TENS، می توانند در کاهش درد بیمار موثر عمل کنند.
▪ بسته به وضعیت بیمار می توان از درمان های گرمایی و سرمایی استفاده نمود.
برای آن دسته از بیماران که درد شدید یا اختلال عملکرد دارند و به درمان های غیرتهاجمی مثل فیزیوتراپی جواب نداده اند، انتخاب درمان جراحی به صورت آرتروسکوپی یا تعویض مفصل بررسی می گردد.